“80 Milyon Yaşında Köpek Balığı” Görüntüsü Gerçek Değil!

Sosyal medyada geçtiğimiz haftadan bu yana viral biçimde yayılan Japonya’dan bir görüntü, milyonlara ulaşan toplumsal medya hesapları tarafından paylaşıldı. Görüntü, 80 milyon yıllık bir köpek bağılığının görüntülendiği tez ediliyordu. Evvel yurt dışında viral hale gelen görüntü, Prof. Dr. Derya Unutmaz tarafından da paylaşılması ile Türkiye’de gündem oldu. Hatta kimi televizyon kanalları da o köpek balığına ilişkin imgeleri haberleştirdiler.

Japonya’dan gelen imaj, dünya çapında milyonlarca sefer görüntülendi. Görüntüyü Türkiye’ye getiren Derya Unutmaz‘ın paylaşımı da onbinlerce etkileşim aldı. Lakin burada çok önemli bir yanlış manaya vardı. Aslına bakacak olursak Prof. Dr. Unutmaz bu yanlışı düzeltmeye çalışmıştı ancak toplumsal medyaya düşen bir bilginin saniyeler içerisinde milyonlara ulaşması, yanlış anlaşılmanın düzeltilmesini imkansız hale getirmişti.

İşte toplumsal medyada gündem olan o görüntü:

Hepimizin hafızasına kazınan bu manzaranın yeni olduğu ve Japonya’da bulunan Awashima isimli adanın açıklarında çekildiği ileri sürülmüştü. Yapılan paylaşımda, bu köpek balığının 80 milyon yıllık tarih öncesi bir canlı olduğu söz edildi. Köpek balığının tipi içinse “fırfırlı köpek balığı” tabirleri kullanıldı. Açık konuşmak gerekirse buradaki tek yanlışsız bilgi, görüntülenen balığın fırfırlı köpek balığı olmasıydı.

Prof. Dr. Derya Unutmaz’ın paylaşımı ise şöyleydi

Paylaşım 1: 80 milyon yıl evvel ortaya çıkan bir prehistorik köpek balığı çeşidi Japonya açıklarında görüntülendi! Bu karada canlı dinazor görülmüş gibisi inanılmaz bir buluş! 

Paylaşım 2: Keşif demek istedim. Buluş demem yanlış oldu 🙂 Bu keşif 2007 yılında yapılmış, ben yeni gördüm. Bir de balığın yaşı 80 milyon yıl değil alışılmış ki, kimileri yanlış anlamış olabilir, ataları 80 milyon yıl önceden, yani yaşayan bir fosil üzere, çok ilginç!

Aslında Derya Unutmaz, kısmen devrik bir cümle kurması dışında bahisle ilgili paylaşımında yanlış bir şey söylememişti. Bu canlı çeşidinin 80 milyon yıl evvel görüldüğünü anlatan bilim insanı, fırfırlı köpek balığının yeniden görülmesinin önemli olduğunu vurgulamıştı. Lakin toplumsal medya kullanıcıları, olayı çabucak yanlış anlamışlardı.

Köpek balığının 80 milyon yaşında olduğunu düşünen kullanıcılardan gelen birtakım paylaşımlar

Peki neydi bu işin aslı?

Sosyal medyada viral olan manzara, nitekim de bir fırfırlı köpek balığına aitti. Fakat görüntü yeni değildi ve Awashima’da da çekilmemişti. 2007 yılında kayda alınan manzara, Japonya’nın Shizuoka kentinde alınmıştı. Bir balıkçı bu köpek balığını görmüş, yetkililere bildirmişti. O devir yapılan haberlere nazaran köpek balığı, görüntülendikten bir mühlet sonra ölmüştü ve kaç yaşında olduğu da bilinmiyor.

Ve evet; bilim beşerlerine nazaran fırfırlı köpek balıklarının birinci atalarıyla ilgili bulgular, bu canlıların 80 milyon yıl evvel de yaşadıklarını gösteriyordu. Yeniden de rastgele bir canlının 80 milyon yaşında olması pek mümkün değildi. Uzmanlara nazaran fırfırlı köpek balığı, en fazla 25 yıl yaşayabilirdi…

Sosyal medyada her gördüğümüze inanmamalıyız!

Yaşanan olay, toplumsal medyada gördüğümüz her şeye inanmamamız gerektiğini bir kere daha gözler önüne sermiş oldu. Siz, siz olun; toplumsal medyada şaşkınlığa uğratan bir görüntü, görsel ya da bilgi ile karşılaştığınızda paylaşmadan evvel doğruluğundan emin olun…